"A"lways "B"e "C"ool. "D"on't "have "E"go with "F"riends.
"G"iveup "H"urting "I"ncidences. "J"ust
"G"iveup "H"urting "I"ncidences. "J"ust
જન્મસ્થળઃ ભિંગાર, અહમદનગર
ઉછેરઃ નિઃસંતાન આન્ટીએ કર્યો
ભણતર : ભીષણ ગરીબીના કારણે ૮મા ધોરણથી ભણવાનું છોડી ફૂલ વેચવા લાગ્યા હતા
ટ્રક ચલાવવાની તાલીમ લઈ લશ્કરમાં જોડાયા.
સ્વામી વિવેકાનંદ, મહાત્મા ગાંધી અને વિનોબા ભાવેના પુસ્તકોથી પ્રભાવિત.
૧૯૬૫ના પાકિસ્તાન યુદ્ધમાં જીવલેણ રીતે ઘવાયા.
૧૯૭૫માં લશ્કર છોડી રાલેગાન આવી ગયા.
અહીં બધા ભીષણ ગરીબી, દુષ્કાળ, ગુનાખોરી અને શરાબની લતમાં હતા.
અણ્ણાએ બધી બચત વાપરી દારૃ, વૃક્ષો કાપવાનું છોડી, નાના પરિવારના શપથ લેવડાવ્યા.
ગામના વિકાસના કામમાં શ્રમયજ્ઞામાં બધાને જોડયા.
લોકસેવામાં તેમણે સંખ્યાબંધ એવોર્ડ મેળવ્યા છે.
એવોર્ડ :
- ઈન્દિરા પ્રિયર્દિશની વૃક્ષમિત્ર
- કૃષિભૂષણ
- પદ્મશ્રી
- પદ્મભૂષણ
- રેમન મેગ્સેસે
- કેર ઈન્ટરનેશનલ(અમેરિકા)
- ટ્રાન્સપેરન્સી ઈન્ટરનેશનલ (સીઓલ)
અણ્ણા ૧૯૭૫થી જાહેર જીવનમાં આવ્યા છે. તેમના દરેક આંદોલનમાં દેશભરની જનતા જોડાઈ જાય છે કારણ કે બધાને ખબર છે કે અણ્ણા રાજકારણ નથી રમતા. ભ્રષ્ટાચાર વિરોધી લોકપાલ બિલની રચના માટે બનાવાયેલી સમિતિમાં અડધોઅડધ પ્રતિનિધિ નાગરિકોના હોવા જોઈએ તેવા આગ્રહ સાથે તાજેતરમાં તેમણે ઉપવાસ આદર્યા ત્યારે તેમને પ્રસિદ્ધિ માટે મળવા આવનાર રાજકારણીઓને તેમની પાસે જવા દેવાયા નહોતા.
અણ્ણાએ જણાવ્યું કે, તેઓ મૃત્યુથી ડરતા નથી. જો દેશ માટે જાન જશે તો તેમને આનંદ થશે, તેમની પાછળ રડનાર કોઈ નથી. તેમણે હાકલ કરી હતી કે, ગોરાઓનું રાજ ગયું અને કાળાઓનું આવી ગયું છે. આઝાદી તો મળી જ નથી. આપણે ભ્રષ્ટાચાર અને નોકરશાહી સામે આઝાદીની ચળવળ ચલાવવી પડશે. તેમની બે બહેનો છે, એકના લગ્ન મુંબઈમાં અને બીજીના સંગમનેરમાં થયા છે. અણ્ણા જ્યારે ઉપવાસ આદરે ત્યારે આ બહેનોને ચિંતા થાય છે. પરંતુ અણ્ણા તેમના ઘેર કદી જતાં નથી. તેઓ પરિવારના બંધનમાં બંધાવા માગતા નથી.
અણ્ણા હજારે સૈનીકના ડ્રેસમાં :
ગુજરાતમાં આરાસુરમાં અંબાજીની માન્યતા ઘણી છે. અંબાજીનું સ્થાન આરાસુરના ડુંગરમાં અરવલ્લી પર્વતના ઘાટ થી નૈઋત્ય કોણમાં છે. આબુ રોડ સ્ટેશનથી લગભગ બાર ગાઉ પર આરાસુર નામનું ગામ છે.અને આ ગામમાં અંબાજીનું મંદિર છે.આરાસુર ગામમાં મુખ્ય મંદિર,એની આસપાસ,ધર્મશાળાઓ મોદીની દુકાનો અને મોટે ભાગે જંગલી પહાડી લોકો જેને ભાઉડા કહે છે.તેઓના ઝુંપડા દેખાય છે.યાત્રાળુનું કામકાજ પણ આ ભાઉડા જ કરે છે. અંબાજીના મંદિરમાં કાંઈ વિશેષતા નથી. પરંતુ તેની માન્યતા તથા શ્રદ્ધા લોકોમાં વિશેષ જોવા મળે છે. મૂળ આ મંદિર વર્ષો પહેલા બેઠા ઘાટનું નાનું હતું પરંતુ જેમ જેમ સમય પસાર થતો ગયો તેમ તેમ સુધારા સાથે અત્યારે આ મંદિર તેની સર્વોચ્ચ ઉંચાઈને સર કરે તેવું અને ભવ્યાતિ ભવ્ય મંદિરના ટ્સ્ટ્રીઓ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું છે. અત્યારે તો મંદિરની ઉપરનો કળસ સંપૂર્ણ સોનામાંથી બનાવવામાં આવ્યો છે.મંદિરની આગળ મોટો મંડપ છે અને ગર્ભગૃહમાં માતાજીનો ગોખ છે.ખાસ વાત યાદ રાખવા જેવી એ છે આટલી મોટી સંખ્યામા અહી યાત્રાળુઓ આવે છે પરંતુ તેમને કદાચ એ વાતની ખબર નહી હોય કે માતાજીના અસલ સ્થાનકમાં માતાની મૂર્તિ નથી પણ ગોખમાં એવી રીતે વસ્ત્ર અલંકારો તથા આભુષણો ગોઠવવામાં આવે છે કે જેથી કરીને દર્શન કરનારને સવાર,બપોર ને સાંજે જાણે કે વાધ ઉપર માતાજી બેઠાં હોય એવા જુદી જુદી જાતના દર્શન થાય છે. બિલકુલ તેની વર્ષોથી પાસે ધીના બે અખંડ દીવા બળે છે.
માતાજીના દર્શન સવારે અંદરનું બારણુ ઉઘડતા થાય છે. બેઉં વખતે આરતી વખતે પણ દર્શન થાય છે.વર્ષો પહેલા બ્રાહ્મણો અંદર જઈને માતાજીની પુંજા કરી શકતા હતાં. અત્યારે તો છે.બાકીના વખતે મંદિરમાં અંદરના ખંડને જાળીવાળા રૂપાના પતરાં મઢેલા બારણા છે,તો પણ બહાર રહી આખો દિવસ દર્શન થઈ શકે છે. મંદિરના આગલા ભાગ ઉપર ધાબુ છે અને તેના ઉપર ત્રણ શીખર છે.
અંબાજીના મંદિરની સામી બાજુએ ચાચરનો ચોક છે. માતાજીને ચાચરના ચોક વાળી પણ કહેવામાં આવે છે.આ ચાચરના ચોકમાં હોમહવન કરવામાં આવે છે.યાત્રાળુઓ હવન વખતે પુષ્કળ ઘી હોમે છે.
અંબાજીની બે વિશેષતા ખાસ ધ્યાન ખેંચે તેવી છે. એક તો અંબાજીના કોઈ પણ કામમાં તેલ વાપરવાનો રિવાજ નથી.બાળવામાં તો ધી જ જોઈએ. તેલ ખવાય તો નહિ જ. તેમજ માથાં માયે ન નખાય.પરંતુ ઘી નાખી શકાય.બીજુ એ કે આ માતાજીના સ્થાનમાં સ્ત્રીની પવિત્રતા ખાસ જાળવવી જોઈએ.કોઈ પણ પુરૂષથી કોઈ પણ સ્ત્રીની મશ્કરી ના કરી શકાય. વ્યભિચાર તો દુર રહ્યો પરંતુ જેટલા દિવસ આ ગામની હદમાં રહો તેટલા દિવસ કોઈથી સંગ ન થાય. સ્ત્રી સંગ કરનાર ઉપર માતાજી ગુસ્સે થાય છે. અને એને મોટું નુકશાન થાય છે એવી માન્યતા પ્રચલિત છે. આ શ્રદ્ધાને પરિણામે જ યાત્રાળુઓ આ સ્થાનમાં પવિત્રતાથી રહે છે.
અંબાજીમાં વર્ષે બે થી ત્રણ મેળાઓ ભરાય છે. અને મેળા વખતે ભવાઈ ભજવવામાં આવે છે.અંબાજીની માન્યાત નાગર જેવી સંસ્કારી કોમમાં ઘણી હોવા છતાં આ ભવાઈનો રિવાજ ચાલું છે તે નવાઈ જેવું છે.
આરાસુરનું અંબાજીનું મંદિર દંતકથામાં શ્રીકૃષ્ણ થીયે જુના કાળનું મનાય છે. શ્રીકૃષ્ણ પોતાના બાળમોવાળા આ ઠેકાણે ઉતરાવવા આવ્યા હતા તેવું મનાય છે. અને રૂક્મણિએ આ માતાજીની પૂંજા કરી હતી તેવું મનાય છે. જો આ દંતકથાઓને છોડીને ઐતિહાસિક પુરાવાઓ તપાસીએ તો,માનસરોવરના કિનારા ઉપરના મંદિરમાં મહારાણા શ્રી માલદેવનો વિ.સ. 1415 (ઈ.સ. 1359) નો લેખ મળે છે. અંબાજીના મંદિરના અંદરના મંડપના દ્રારમાં એક સ. 1601 નો લેખ છે. તેમાં રાવ ભારમલ્લીની રાણીએ માતાને કેટલીક વસ્તુઓ અર્પણ કર્યાની લેખો છે, તે 16 માં શકતના છે. એક બીજા સં. 1779 ના લેખમાં એક ધર્મશાળા બંધાયાની વિગત છે. મતલબ કે. ઈ.સ. 14 માં શતકથી તો આરાસરુનાં અંબાજીની માન્યાતા સતત ચાલી આવે છે. પણ તે પહેલાના બસો-ત્રણસો વર્ષથી આ સ્થાનનો મહિમાં ચાલું હોવાનો સંભવ છે. કારણ કે અંબાજીની નજીકમાં કુંભારીઆ કરીને એક ગામ છે.આ ગામમાં વિમળ શાહના ધોળા આરસ પહાણનાં જૈન દેરાસરો છે .આ દેરાસરો વિષે એવી દંતકથાઓ છે કે અંબાજીએ આપેલા ધનથી આ જગ્યાએ વિમળ શાહે 360 દેરાસરો બંધાવ્યા,પણ માતાજીએ પૂછ્યું કે,આ દહેરા કોના પ્રતાપથી પ્રતાપી ? ત્યારે વિમળશાહે જવાબ આપ્યો કે ગુરૂના પ્રતાપથી. આ જવાબથી ગુસ્સે થઈને માતાજીએ દેરા બાળી નાંખ્યા. અને માત્ર પાંચ રહેવા દીધા.
દેવી ભગવતીની કથા અનુસાર મહિષાસુરે તપ કરી અગ્નિદેવને પ્રસન્ન કર્યા, એમણે વરદાન આપ્યું કે નરજાતિના નામવાળા શસ્ત્રોથી તેને મારી શકાશે નહી. આ વરદાનથી તેણે દેવોને હરાવી દીધા અને ઇન્દ્રાસન જીત્યું તથા ઋષિઓના આશ્રમોનો નાશ કર્યો. પછી વિષ્ણુલોક અને કૈલાસ જીતવાનું નક્કી કર્યું. આથી દેવોએ ભગવાન શિવની મદદ માંગી. ભગવાન શિવે મદદ માટે દેવી શક્તિની આરાધના કરવા દેવોને જણાવ્યું દેવોએ તેમ કરતાં આદ્યશક્તિ પ્રગટ થયા અને તેમણે મહિષાસુરનો નાશ કર્યો. તેથી દેવી મહિષાસુર-મર્દિની તરીકે ઓળખાયા.
બીજી એક કથા મુજબ સીતાજીની શોધ કરતાં રામ અને લક્ષ્મણ આબુ પર્વતના જંગલની દક્ષિણે આવેલા શ્રૃંગી ઋષિના આશ્રમે આવ્યા. ઋષિએ તેમને અંબાજીની આરાધના કરવા કહ્યું. રામ અને લક્ષ્મણે આરાધના કરી, દેવોએ પ્રસન્ન થઇ અજય નામનું એક બાણ આપ્યું જેનાથી રામે રાવણનો નાશ કર્યો.
દ્વાપરયુગમાં શ્રીકૃષ્ણની બાબરી ઉતારવાની વિધી માટે નંદ અને યશોદા ગબ્બર આવ્યા હોવાનું અને ત્રણ દિવસ રોકાઇને ભગવાન શિવ તથા અંબાજીની પૂજા-અર્ચના કરી હોવાનું એક કથામાં વર્ણન છે.
અંબાજી મહામેળા :
અંબાજી ખાતે ભાદરવી પૂનમના મહામેળાની તૈયારીઓ પૂર્ણ થઇ છે અને અનોખો થનગનાટ જોવા મળી રહ્યો છે. આ વખતે યાત્રાળુઓની સંખ્યા 20 લાખથી વધુ જાય તેવી સંભાવના યાત્રાધામ વિકાસ મંત્રી જયનારાયણ વ્યાસે વ્યક્ત કરી છે.
પદયાત્રીઓની વધતી જતી સંખ્યાને ધ્યાનમાં લઇ તેઓ સરળતાપૂર્વક યાત્રા પુરી કરી શકે તે માટે વિવિધ સવલતો ઉભી કરાઇ છે જે માટે આશરે રૂપિયા એક કરોડનો ખર્ચ થશે. જેમાં 68 લાખ રાજ્ય સરકાર ટેમ્પલ ટ્રસ્ટ દ્રારા પુરા પાડશે અને બાકીના 32 લાખ જેટલો ખર્ચ લોકભાગીદારીથી ઉભો કરાશે.
અંબાજીનાં આ સમય દરમિયાન આવતા પ્રવાસીઓની વિગત આપતાં મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, ગત વર્ષે તા. 23મીથી 29મી સપ્ટેમ્બરના આ મેળા દરમિયાન વ્યક્તિગત યાત્રિકોની સંખ્યા 8,69,758 હતી. આ વખતે આ સંખ્યા 20 લાખ ઉપર જાય તેવી સંભાવના છે.
પદયાત્રીઓની વધતી જતી સંખ્યાને ધ્યાનમાં લઇ તેઓ સરળતાપૂર્વક યાત્રા પુરી કરી શકે તે માટે વિવિધ સવલતો ઉભી કરાઇ છે જે માટે આશરે રૂપિયા એક કરોડનો ખર્ચ થશે. જેમાં 68 લાખ રાજ્ય સરકાર ટેમ્પલ ટ્રસ્ટ દ્રારા પુરા પાડશે અને બાકીના 32 લાખ જેટલો ખર્ચ લોકભાગીદારીથી ઉભો કરાશે.
અંબાજીનાં આ સમય દરમિયાન આવતા પ્રવાસીઓની વિગત આપતાં મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, ગત વર્ષે તા. 23મીથી 29મી સપ્ટેમ્બરના આ મેળા દરમિયાન વ્યક્તિગત યાત્રિકોની સંખ્યા 8,69,758 હતી. આ વખતે આ સંખ્યા 20 લાખ ઉપર જાય તેવી સંભાવના છે.
શ્રી આરાસુરી – અંબાજી માતા દેવસ્થાન :
ગુજરાતની ઉત્તર દિશામાં રાજસ્થાનની સરહદ પાસે અને અરવલ્લીના પહાડોની વચ્ચે આવેલું અંબાજી ખૂબ જ મશહૂર યાત્રાધામ ગણાય છે. પુરાણોમાં લખ્યું છે કે અહીં અંબિકાવન હતું. અંબાજી એ સમુદ્ર સપાટીથી ૧૫૮૦ ફીટની ઉંચાઇ ઉપર અરવલ્લીના પહાડોની વચ્ચે વસેલું છે. અંબાજી મંદિરમાં કોઇ દેવીની મૂર્તિની પૂજા થતી નથી. પરંતુ વીસાયંત્રની પૂજા કરાય છે. આ યંત્ર માન્યતા અનુસાર શ્રીયંત્ર છે જે ઉજ્જૈન, નેપાળના શક્તિપીઠોના મૂળ યંત્ર સાથે સંકળાયેલું હોવાનું અને યંત્રમાં એકાવન અક્ષર હોવાનું પ્રમાણ છે. આ યંત્રની દર મહિનાની આઠમે પૂજા થાય છે. આ તીર્થક્ષેત્રમાં બારે માસ યાત્રીઓ દર્શન માટે આવતાં હોય છે. દર માસની પુનમે બહુ મોટી સંખ્યામાં યાત્રિકો અહીં આવે છે અને મંદિરના શિખર ઉપર ધજા ચઢાવે છે. ધાર્મિક રીતે અંબાજી ભારતની શક્તિપીઠમાં મહત્વનું સ્થાન ધરાવે છે. આ વિસ્તાર સરસ્વતી નદીનું ઉદગમસ્થાન અને આદ્યશક્તિનું પુરાણપ્રસિધ્ધ સ્થાન છે, અંબાજીથી બે કિલોમીટર દૂર ગબ્બરના પહાડ આવેલી ગુફામાં અંબામાતાનું આદિસ્થાન મનાય છે. અંબાજીમાં નવરાત્રિનો ઉત્સવ ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવાય છે. દર ભાદરવી પુનમે અહીં મેળો ભરાય છે અને યાત્રિકો અંબાજી યાત્રાધામના દર્શને પગપાળા આવી પોતાને ધન્ય માને છે. મંદિરની નજીક આવેલ વિશાળ સ્થાપત્ય કલાનું બેનમૂન વર્ષો પુરાણું માન સરોવર આવેલું છે. જ્યાં કૃષ્ણ ભગવાનની ચૌલ ક્રિયા કરવામાં આવી હોવાનું માનવામાં આવે છે.
અંબાજી જવા માટે રોડ માર્ગ:
ગાંધીનગર – ૧૫૫ કિ.મી.
અમદાવાદ – ૧૭૯ કિ.મી.
સુરત – ૪૫૭ કિ.મી.
રાજકોટ – ૪૦૪ કિ.મી.
પાલનપુર – ૬૦ કિ.મી.
આબુ રોડ – ૨૩ કિ.મી..
નજીકનું રેલ્વે સ્ટેશન :
આબુ રોડ (રાજસ્થાન સરહદ), પાલનપુર (ગુજરાત)
નજીકનું હવાઇ મથક :
નજીકનું હવાઇ મથક :
અમદાવાદ
સંપર્ક માહિતી :
કલેકટરશ્રી, બનાસકાંઠા અને અધ્યક્ષશ્રી, શ્રી આરાસુરી અંબાજી માતા દેવસ્થાન ટ્રસ્ટ,
ફોન નં. : (ઓ) +૯૧ ૨૭૪૯ ૨૫૭૧૭૧ : (ફેક્સ) +૯૧ ૨૭૪૯ ૨૫૨૭૪૦
વહવટદારશ્રી, શ્રી આરાસુરી અંબાજી માતા દેવસ્થાન ટ્રસ્ટ,
ફોન નં. : (ઓ) +૯૧ ૨૭૪૯ ૨૬૨૧૩૬, ૨૬૨૬૩૬ : (ફેક્સ) +૯૧ ૨૭૪૯ ૨૬૪૫૩૬
કલેકટરશ્રી, બનાસકાંઠા અને અધ્યક્ષશ્રી, શ્રી આરાસુરી અંબાજી માતા દેવસ્થાન ટ્રસ્ટ,
ફોન નં. : (ઓ) +૯૧ ૨૭૪૯ ૨૫૭૧૭૧ : (ફેક્સ) +૯૧ ૨૭૪૯ ૨૫૨૭૪૦
વહવટદારશ્રી, શ્રી આરાસુરી અંબાજી માતા દેવસ્થાન ટ્રસ્ટ,
ફોન નં. : (ઓ) +૯૧ ૨૭૪૯ ૨૬૨૧૩૬, ૨૬૨૬૩૬ : (ફેક્સ) +૯૧ ૨૭૪૯ ૨૬૪૫૩૬
કચ્છના પાટનગર, ભુજથી ઉત્તર પશ્ચિમે 80 કિ.મી. દૂર આવેલા, માતાના મઢ ખાતે આવેલું આશાપુરા માનું મંદિર, વીતેલાં 600 વર્ષમાં કચ્છના લોકોની આસ્થાનું જીવંત પ્રતીક બની ગયું છે.
ઈસુની 14મી સદીના પ્રારંભે લાખો ફુલાણીના પિતાના રાજદરબારમાં મંત્રી તરીકે રહેલા બે કરડ વાણિયાઓ અજો અને અનાગોરે આ મંદિર બનાવ્યું હતું, જેને કચ્છમાં આવેલા 1819ના ભૂકંપમાં ભારે નુકસાન થયું હતું એ પછી પાંચ વર્ષના ગાળામાં, આ મંદિરને બ્રહ્મક્ષત્રિય સુંદરજી શિવજી અને વલ્લભાજીએ ફરી બંધાવ્યું હતું. લગભગ 58 ફૂટ લાંબા, 32 ફૂટ પહોળા અને 52 ફૂટ ઊંચા એ પ્રાચીન મંદિરને કચ્છમાં ઈ. સ.2001 માં આવેલા મહાવિનાશક ભૂકંપમાં પણ નુકસાન થયું હતું અને તેનો ગુંબજ તૂટી ગયો હતો, પણ જોતજોતામાં આ મંદિરને હવે ભવ્યતમ બનાવી દેવાયું છે. અહીં બિરાજમાન આશાપુરા માની છ ફૂટ ઊંચી અને છ ફૂટ પહોળી, રાતા રંગની મૂર્તિ સ્વયંભૂ છે.
કચ્છના ક્રોમવેલ ગણાતા જમાદાર ફતેહમામદે પણ આ મંદિરને 41 વાટવાળી, બે કિલો વજનની ચાંદીની ‘દીપમાળા‘ ભેટ આપી છે. મંદિરના વડાને ‘રાજાબાવા‘ કહેવાય છે અને તેમનું વર્ચસ્વ હજુ રાજા જેટલું જ છે. કચ્છના રાજા જ્યારે માતાના મઢ જાય ત્યારે રાજા બાવાને અવશ્ય પ્રણામ કરવા પડે. રાજા ઊભા હોય અને રાજાબાવા સિંહાસન પર બિરાજે. આશાપુરા મા કચ્છ ઉપરાંત જામનગરના જાડેજાઓની ‘કુળદેવી‘ છે. જામનગર ખાતે ‘નાની આશાપુરા‘માનું મંદિર આવેલું છે.
કચ્છ આવતા પદયાત્રીઓની આગતા-સ્વાગતામાં કોઈ કમી ન રહે તેવો પ્રયાસ કચ્છીઓ કરે છે. છેક સૂરજબારીથી માતાના મઢ સુધીના માર્ગમાં ઠેર ઠેર છાવણીઓ બંધાય છે. કેટલાંક ગામોમાં તો પદયાત્રી કેમ્પ માટે કાયમી બાંધકામ કરી દેવાયાં છે. ભુજ-અંજાર માર્ગ પર અને ભચાઉ-દૂધઈવાળા રસ્તે, ગ્રામ્ય લોકો ઉત્સાહથી ‘રાહત કેમ્પ‘ ઊભા કરે છે. જ્યાં ચા-પાણી, નાસ્તા, જમણ, ઠંડા પીણાં, દવાઓ, ફળફળાદિ તો ઠીક છે, પરંતુ તબીબ અને ફિઝયોથેરાપિસ્ટ સુધ્ધાંની વ્યવસ્થા કરાય છે. આ કેમ્પો ‘રાઉન્ડ ધ ક્લોક‘ ચાલતા રહે છે. ભુજમાં તાલુકા પંચાયતની સામે મોટો કેમ્પ હોય છે, એ પછી મીરઝાપર સુધીના ત્રણ કિ.મી.ના ગાળામાં પાંચ કેમ્પ ઊભા થાય છે. પદયાત્રીઓમાં તબીબો, બેંક પ્રબંધકો સહિતના શિક્ષિત લોકો પણ હોય છે. મહિલાઓ, કૉલેજકન્યાઓ, ખેડૂતકન્યાઓ, શિક્ષિકાઓ કોઈ આ લહાવો ચૂકતું નથી. મુંબઈના શેઠિયાઓ, મહાજનો પણ સેવાકાર્ય માટે કચ્છમાં ધામા નાખે છે. ભુજમાં, આશાપુરા મંદિર પાસેના પંચહટડી ચોકમાંથી પદયાત્રીઓને વિદાય અપાય છે.
ઈસુની 14મી સદીના પ્રારંભે લાખો ફુલાણીના પિતાના રાજદરબારમાં મંત્રી તરીકે રહેલા બે કરડ વાણિયાઓ અજો અને અનાગોરે આ મંદિર બનાવ્યું હતું, જેને કચ્છમાં આવેલા 1819ના ભૂકંપમાં ભારે નુકસાન થયું હતું એ પછી પાંચ વર્ષના ગાળામાં, આ મંદિરને બ્રહ્મક્ષત્રિય સુંદરજી શિવજી અને વલ્લભાજીએ ફરી બંધાવ્યું હતું. લગભગ 58 ફૂટ લાંબા, 32 ફૂટ પહોળા અને 52 ફૂટ ઊંચા એ પ્રાચીન મંદિરને કચ્છમાં ઈ. સ.2001 માં આવેલા મહાવિનાશક ભૂકંપમાં પણ નુકસાન થયું હતું અને તેનો ગુંબજ તૂટી ગયો હતો, પણ જોતજોતામાં આ મંદિરને હવે ભવ્યતમ બનાવી દેવાયું છે. અહીં બિરાજમાન આશાપુરા માની છ ફૂટ ઊંચી અને છ ફૂટ પહોળી, રાતા રંગની મૂર્તિ સ્વયંભૂ છે.
કચ્છના ક્રોમવેલ ગણાતા જમાદાર ફતેહમામદે પણ આ મંદિરને 41 વાટવાળી, બે કિલો વજનની ચાંદીની ‘દીપમાળા‘ ભેટ આપી છે. મંદિરના વડાને ‘રાજાબાવા‘ કહેવાય છે અને તેમનું વર્ચસ્વ હજુ રાજા જેટલું જ છે. કચ્છના રાજા જ્યારે માતાના મઢ જાય ત્યારે રાજા બાવાને અવશ્ય પ્રણામ કરવા પડે. રાજા ઊભા હોય અને રાજાબાવા સિંહાસન પર બિરાજે. આશાપુરા મા કચ્છ ઉપરાંત જામનગરના જાડેજાઓની ‘કુળદેવી‘ છે. જામનગર ખાતે ‘નાની આશાપુરા‘માનું મંદિર આવેલું છે.
કચ્છ આવતા પદયાત્રીઓની આગતા-સ્વાગતામાં કોઈ કમી ન રહે તેવો પ્રયાસ કચ્છીઓ કરે છે. છેક સૂરજબારીથી માતાના મઢ સુધીના માર્ગમાં ઠેર ઠેર છાવણીઓ બંધાય છે. કેટલાંક ગામોમાં તો પદયાત્રી કેમ્પ માટે કાયમી બાંધકામ કરી દેવાયાં છે. ભુજ-અંજાર માર્ગ પર અને ભચાઉ-દૂધઈવાળા રસ્તે, ગ્રામ્ય લોકો ઉત્સાહથી ‘રાહત કેમ્પ‘ ઊભા કરે છે. જ્યાં ચા-પાણી, નાસ્તા, જમણ, ઠંડા પીણાં, દવાઓ, ફળફળાદિ તો ઠીક છે, પરંતુ તબીબ અને ફિઝયોથેરાપિસ્ટ સુધ્ધાંની વ્યવસ્થા કરાય છે. આ કેમ્પો ‘રાઉન્ડ ધ ક્લોક‘ ચાલતા રહે છે. ભુજમાં તાલુકા પંચાયતની સામે મોટો કેમ્પ હોય છે, એ પછી મીરઝાપર સુધીના ત્રણ કિ.મી.ના ગાળામાં પાંચ કેમ્પ ઊભા થાય છે. પદયાત્રીઓમાં તબીબો, બેંક પ્રબંધકો સહિતના શિક્ષિત લોકો પણ હોય છે. મહિલાઓ, કૉલેજકન્યાઓ, ખેડૂતકન્યાઓ, શિક્ષિકાઓ કોઈ આ લહાવો ચૂકતું નથી. મુંબઈના શેઠિયાઓ, મહાજનો પણ સેવાકાર્ય માટે કચ્છમાં ધામા નાખે છે. ભુજમાં, આશાપુરા મંદિર પાસેના પંચહટડી ચોકમાંથી પદયાત્રીઓને વિદાય અપાય છે.
માતાના મઢ ખાતે લાખો શ્રદ્ધાળુઓ ઊમટે છે. ગામના વથાણમાંથી છેક માતાજીના મંદિર સુધીના રસ્તા પર નાળિયેરનાં છોતરાં એવાં પથરાઈ જાય છે કે જાણે નાળિયેરનાં છોતરાંની જાજમ બનાવી દેવાઈ હોય ! શ્રદ્ધાળુઓ કલાકો સુધી કતારમાં ઊભી સ્વયં શિસ્તથી ‘આશાપુરામા‘ની મૂર્તિનાં દર્શન કરી ધન્ય બને છે. હવનાષ્ટમીના દિવસે, માતાના મઢ ખાતે યોજાતા હવનમાં કચ્છી રાજવી? પરિવાર હાજર રહે છે. જાતર ચઢાવાય છે અને ‘પત્રી‘ પડવાનો વિધિ થાય છે. અહીં ચાચર માતાનું મંદિર, ચાચરા ફંડ અને ‘ચાચર ચોક‘ પણ આવેલા છે.
Gujarat is known as the 'Land of Festivals'. A number of fairs and festivals are celebrated in the state with great fervor and joy. The celebrations of these occasions are accompanied with traditional dance and music performances. The state has been blessed with a rich tradition of performing arts. The various song, dance and drama forms practiced in Gujarat are famous throughout India. The most fascinating fact of all is that the origin of these performing arts dates back to the ancient era of Lord Krishna. According to Hindu mythology, Lord Krishna spent the early days of his life in Gokul.The folk drama popular in Gujarat is known as Bhavai. Other popular folk dances of Gujarat are Tippani Nritya, Siddi Dance, Padhar Nritya, Dangi Nritya and local tribal dances.
Garba :
Garba Dance is a popular folk Dance of Gujarat. It is a circular form of dance performed by ladies on the Navaratri days, Sharad Purnima, Vasant Panchami, Holi and such other festive occasions. The basics of the dance are singing and clapping rhythmically while going round the goddess.
Garba is the leading dance of women in Gujarat. The Garba dance is performed throughout nine nights of Navaratri. The actual performance begins at night after the women finish their house hold work. All gather at street corners.
Women folk come out into the open and with perforated earthen pots holding lighted lambs poised on the head sing, clap. Garba songs are mostly in praise of Mother Goddess Amba. The rhythm is kept by a Dholi or drummer who sit in the centre.
Garba classical danceThe costumes and the instruments used during these folkdances are also typical folk costumes which mostly consist of a short coat called Kedia with tight sleeves with embroidered borders and shoulders, tight trousers like the Churidars and colourfully embroidered caps or coloured turbans and a coloured waist band.
Ras:
The Ras is traditionally performed by the men and the Garba is traditionally played by the women. The Ras is considered as a form of the Ras Leela, which Lord Krishna used to perform at Gokul and Vridanvan. Lord Krishna is credited with making the dance very popular. The Ras is generally performed by a group of youths who move in specific steps in a circle, accompanied by a chorus of singing and a large host of musical instruments.
These musical instruments include dhol, cymbals, zanz, and flute. The costume that is traditionally used for this type of folk dance consists of a small coat called kedia. It is very neatly and highly embroidered at the borders. There are also the tight trousers which are artistically embroidered. The dancing costume becomes complete with an embroidered cap or a colourful turban that goes with the waistband.
Ras Dandiya:
This dance may not have a very long and profound history or tradition, but it boasts of huge popularity during the recent years. Also known as the 'dance with the sticks', it is also performed during the festival of Navaratri. Here both men and women come together to make a dance circle, holding small polished colourful sticks called dandiyas. The men and women dance together and swirl to the sweet music and the rhythm of the dance; men and women strike the dandiyas together, making it a rather sensuous atmosphere. The Ras dancers are basically the Kathiawari dancers who hail from the northern Gujarati region of Saurashtra.
Garba Dance is a popular folk Dance of Gujarat. It is a circular form of dance performed by ladies on the Navaratri days, Sharad Purnima, Vasant Panchami, Holi and such other festive occasions. The basics of the dance are singing and clapping rhythmically while going round the goddess.
Garba is the leading dance of women in Gujarat. The Garba dance is performed throughout nine nights of Navaratri. The actual performance begins at night after the women finish their house hold work. All gather at street corners.
Women folk come out into the open and with perforated earthen pots holding lighted lambs poised on the head sing, clap. Garba songs are mostly in praise of Mother Goddess Amba. The rhythm is kept by a Dholi or drummer who sit in the centre.
Garba classical danceThe costumes and the instruments used during these folkdances are also typical folk costumes which mostly consist of a short coat called Kedia with tight sleeves with embroidered borders and shoulders, tight trousers like the Churidars and colourfully embroidered caps or coloured turbans and a coloured waist band.
Ras:
The Ras is traditionally performed by the men and the Garba is traditionally played by the women. The Ras is considered as a form of the Ras Leela, which Lord Krishna used to perform at Gokul and Vridanvan. Lord Krishna is credited with making the dance very popular. The Ras is generally performed by a group of youths who move in specific steps in a circle, accompanied by a chorus of singing and a large host of musical instruments.
These musical instruments include dhol, cymbals, zanz, and flute. The costume that is traditionally used for this type of folk dance consists of a small coat called kedia. It is very neatly and highly embroidered at the borders. There are also the tight trousers which are artistically embroidered. The dancing costume becomes complete with an embroidered cap or a colourful turban that goes with the waistband.
Ras Dandiya:
This dance may not have a very long and profound history or tradition, but it boasts of huge popularity during the recent years. Also known as the 'dance with the sticks', it is also performed during the festival of Navaratri. Here both men and women come together to make a dance circle, holding small polished colourful sticks called dandiyas. The men and women dance together and swirl to the sweet music and the rhythm of the dance; men and women strike the dandiyas together, making it a rather sensuous atmosphere. The Ras dancers are basically the Kathiawari dancers who hail from the northern Gujarati region of Saurashtra.
The Republic Day of India commemorates the date on which the Constitution of India came into force replacing the Government of India Act 1935 as the governing document of India on 26 January 1950.The date 26 January was chosen to honour the memory of the declaration of independence of 1930. It is one of the three national holidays in India, and while the main parade, Republic Day Parade takes place at the Rajpath, in the national capital New Delhi, where the president views the parade, state capitals also have their state celebrations.
India obtained its independence on 15 August 1947, it did not yet have a permanent constitution; instead, its laws were based on the modified colonial Government of India Act 1935, and the country was a Dominion, with George VI as head of state and Earl Mountbatten as Governor General. On 28 August 1947, the Drafting Committee was appointed to draft a permanent constitution, with Bhimrao Ramji Ambedkar as chairman. While India's Independence Day celebrates its freedom from British Rule, the Republic Day celebrates the coming into force of its constitution.
To mark the importance of the occasion, every year a grand parade is held in the capital.
New Delhi, from the Raisina Hill near the Rashtrapati Bhavan (President's Palace), along the Rajpath, past India Gate .Prior to its commencement, the Prime Minister lays a floral wreath at the Amar Jawan Jyoti, a memorial to unknown soldiers at the India Gate at one end of Rajpath, which is followed by two minutes silence in the memory of unknown soldiers.Thereafter he reaches the main dais at Rajpath to join other dignitaries, subsequently the President arrives along with the chief guest of the occasion. First he unfurls the National flag, as the National Anthem is played, and a 21-gun salute is given. Next, important awards like the Ashok Chakra and Kirti Chakra are given away by the President, before the regiments of Armed Forces start their march past. The different regiments of the Indian Army, Navy, and Air Force march past in all their finery and official decorations. The President of India who is the Commander-in-Chief of the Indian Armed Forces, takes the salute. Floats exhibiting the cultures of the various states and regions of India are in the grand parade, which is broadcast nationwide on television and radio. Also part of the parade are children who win the National Bravery Award for the year.
The parade also includes other vibrant displays and floats and traditionally ends with a flypast by Indian Air Force jets. 26 November 1949 is one of the most important days in Indian history as it was on this day the constitution of India came into force and India became a truly sovereign country. on this day India became a totally republican unit. The country finally realized the dream of Mahatma Gandhi and the numerous freedom fighters who, fought for and sacrificed their lives for the Independence of their country. So, the 26th of January was decreed a national holiday and has been recognized and celebrated as the Republic Day of India, ever since.
Mahatma Gandhi Mandir is located on the opposite direction of Gujarat assembly building few kilometers away. The central vista development work is going on in capital Gandhinagar, and while Mahatma Mandir is one end of the vista, the other end is the Gujarat assembly and secretariat complex. Between this, there are two roads and a square shaped garden in middle.
You enter into the Vibrant Gujarat campus and there’s a path way that has on its left side a real wagon of Metro train made by Vadodara based Canadian company Bombardier, and on its right side there’s a prototype of world’s first solar plane. “Made in Gujarat” is highlighted on the platform that showcases a real size wagon manufactured by Bombardier in Gujarat.
About the Solar plane: Some special polymers used in the world’s first manned solar powered airplane were manufactured at the Panoli plant of Solvay Specialties India Pvt Ltd in Bharuch. The company is the Indian arm of Belgium-based Solvay group, whose consolidated sales clocked 8.5 billion euros last year. A small set up housing prototype of solar plane highlights nothing but the company’s name. Some journalist friends have written that this Solar plane would attract the visitors, but frankly, I disagree.
Now come to middle, and lets go straight. There’s this Mahatma Gandhiji’s big Charkha over the head, and you continue to walk ahead and then there’s Mahatma Gandhi’s black statue with stick welcoming you to the exhibition complex path. On both sides of the statue there are pathways that lead you to the mega exhibition. There are three halls(temporarily made halls), one each on your left and right, and one just on the opposite side. Let’s go to left side hall, and there you can see, that the Tata company has showcased some new models of their upcoming four wheelers.
One among these is the car called ‘Magic’, and it attracts good number of curious people who inquire about its price and other features. Then there are Gujarat Tourism stalls where Modhera Sun temple’s Kunda, models of wild ass, lion, wooden models of couple of famous mandirs, part of Adalaj stepwell etc are created. Alright, I skipped the hall on right hand side(where international companies had showcased their stalls) and went straight in the big (temporarily constructed) hall where Reliance, L&T, Essar, Gujarat govt PSUs etc were giving final touch to their stalls.
Recently there was a painting exhibition in Ahmedabad, created by architect Bimal Patel in which huge computer generated paintings projecting future of the city of Ahmedabad(mainly Sabarmati River Front) were exhibited. Chief Minister Modi had visited this exhibition too.
Now the same large paintings are exhibited prominently at Vibrant Gujarat exhibition in Ahmedabad Municipal Corporation’s stall. They are nice, and placed at a space that ultimately leads you to main complex of Mahatma Mandir.
Leave the mega exhibition hall and just outside on your left side there’s this huge building(not very tall, but very long) called Mahatma Mandir, where the summit will take place. I entered inside the core hall where Modi and others will address the conference. Final work was still going on involving hundreds of L&T workers and state-of-the-art machines. Outside the hall, there were some permanent plates showcasing Mahatma Gandhi’s messages.
Now this was Mahatma Mandir’s one of the buildings. Construction of the other building just on the opposite side has not kicked off yet. So in that place, a huge real-size image of – how that building will ultimately look – has been placed. So you have on your left a building – nearly ready, and on your right – a real size image of the building which would be ultimately constructed there.
In the middle, there’s Mahatma Gandhi’s famous Dandi salt picking statue. Then there are small water bodies created there, and there are two tall polls with wind power turbine ont their top. In middle is a bridge that takes you to a pyramid shaped(sort of) structure. I was told that VIPs including Mr. Narendrabhai Modi will stay in this white pyramid structure during the summit.
Some distance away on the back side of this VIP structure, there’s a long tent of GEMTOS (Global Manufacturing Technology Show).
Some distance away on the back side of this VIP structure, there’s a long tent of GEMTOS (Global Manufacturing Technology Show).
Now interesting thing is that, leaving the one constructed building for conferences, everything other – say the exhibition halls, that two tall polls, that pyramid shaped structure, everything is temporary. Barring one structure, everything other would not be there soon after the summit is over.
Jay Jay Garvi Gujarat
Subscribe to:
Posts (Atom)
- Follow Us on Twitter!
- "Join Us on Facebook!
- RSS
Contact